Chuyên gia Petrushina Tatiana đã 3 năm cắm chốt ở VN để trợ giúp việc nuôi cá tầm. Chị là người được tặng danh hiệu “Người nuôi cá nhân dân” do đích thân tổng thống Nga trực tiếp ký.
Cá tầm ngoài tự nhiên ở Nga hầu như không còn nên xí nghiệp thủy sản của nhà nước phải thả giống cấp bù. Trước lúc thả, cá tầm được gắn một con chip điện tử rất tinh vi để sau này đánh bắt lại, tiện cho việc theo dõi độ lớn, vùng phân bố… Vùng biển Caspian- cái rốn cá tầm nước Nga, trung tâm của mọi trung tâm cá tầm trên thế giới với sản lượng mỗi năm cung ứng 20.000 tấn, 100 tấn trứng cũng rất hiếm gặp cá tầm tự nhiên.
Ở Nga, cá tầm là món người bình dân khó với, giá bán lẻ lên tới 15 USD/kg, trứng cá tầm có giá càng “bỏng tay” hơn, khoảng vài ngàn USD/kg tùy từng loại. Buôn trứng cá tầm ở xứ bạch dương nếu không có giấy phép rất dễ bị kết tội như… buôn heroin, phải ngồi nhà đá.“Chúng tôi đang có hai loài cá tầm Nga và Siberi cùng một số loại cá tầm lai thử nghiệm theo hướng thích ứng với điều kiện nhiệt đới như VN. VN rất có điều kiện phát triển cá tầm nhưng là cá thịt. Cá tầm có điều kiện thích ứng rất rộng rãi, sông hay biển, nóng hay lạnh âm vài chục độ, ngay cả với nhiệt độ 30 độ C cá vẫn ăn, phát triển bình thường. Mùi vị cá tầm VN khó phân biệt với cá tầm Nga.
Lý thuyết là đủ ôxi chúng ta có thể nuôi được 50- 60 thậm chí 100kg cá/m3 nước nếu nuôi công nghiệp, điều khiển được các thông số kỹ thuật. Tốc độ tăng trưởng của cá tầm ở VN gấp ba lần ở Nga nên có thể giảm giá thành, mở rộng diện tích nuôi. Ngoài ra VN có thể phát triển nuôi lấy trứng thương phẩm để ăn vì nhanh bằng ½ thời gian nuôi cá lấy trứng so với Nga. Tồn tại duy nhất là chưa lấy được trứng cho mục tiêu SX cá giống. Đó cũng là một khâu mấu chốt. Công nghệ sinh sản còn là một chặng đường dài mà chúng tôi đang nghiên cứu bởi không có mùa đông kiểu băng tuyết chính là vấn đề lớn thực sự đối với sinh sản của cá, khó phá đặc tập tính sinh học của chúng”, Tatiana nói.
Cá tầm nuôi đến 3 năm tuổi cán bộ kỹ thuật sẽ dùng máy siêu âm xem con nào đực, con nào cái. Nuôi đến 5- 6 năm tuổi siêu âm tiếp xem có trứng hay không. Hiện tỷ lệ cá chửa rất ít. Trong 40 cá cái nuôi ở trung tâm, con to nhất đã 17-18 kg mà chỉ 2 cá thể có trứng. Người viết bài này chứng kiến một buổi thăm trứng. Hai người giúp việc dầm mình dưới bể nước lừa lừa tóm con cá lên chiếc cáng bằng vải mềm nhằm tránh trầy xước. Mặc cho con vật quẫy ùm ùm, họ lật ngửa bụng nó trên chiếc bàn. Một chiếc que nhỏ được vị chuyên gia người Nga cho vào cơ quan sinh dục của cá để thăm. Nhìn kết quả, những nếp nhăn trên mặt bà không giãn nở.
Hiện 1 kg trứng cá tầm sẵn phôi nhập về VN có giá 10.000- 12.000 USD. Nuôi sống được 40- 50% số đó đã là thành công. Lứa đầu tiên trung tâm tiếp nhận 6kg trứng ươm nở từ Đà Lạt chuyển ra theo đường hàng không, tất thảy đều bỡ ngỡ bởi sự kỳ công. Mọi dụng cụ cho vào bể đều sát trùng bằng thuốc tím, cồn. Mỗi ngày thay 2-3 lần mút lọc nước. Mỗi giờ cho ăn một lần cả ngày lẫn đêm cho ăn đủ 24 bận, không thừa không thiếu một gram cám hay artemia (ấu trùng giáp xác).
Bịt mắt xơi cá tầm Tàu
+ Trong nghề nuôi cá nước lạnh, việc nhập giống, thức ăn, đều phải xin quota nên rất mất thời gian và tốn kém. Phải xác định cá tầm, cá hồi là động vật nuôi có lợi, có chính sách khuyến khích và giản tiện các thủ tục nhập mới phát triển được.
+ Với khí hậu trong lành, nước sạch và mát mẻ lại rộng tới 2.650 ha, hồ Cấm Sơn đang là nơi có hai đơn vị thử nghiệm nuôi và nhân giống cá tầm.
Tiến sĩ Lê Thanh Lựu-Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu- nuôi trồng thủy sản I cung cấp cho tôi một thông tin giật mình: “Thị trường cá tầm hiện có cá Trung Quốc đổ về rất nhiều theo đường tiểu ngạch với giá bán rất rẻ, chỉ 150.000 đ/kg. Cá này có đặc điểm thịt nhão, nát, trắng, ít mỡ còn cá VN thịt cũng trắng nhưng chắc và có mỡ hơi vàng. Tổng sản lượng tiêu thụ của VN mỗi năm khoảng 600- 700 tấn cá tầm, 200 tấn cá hồi; trong đó riêng cá tầm TQ ước chiếm tới 2/3, còn cá hồi TQ một dạo đưa vào không hợp thị hiếu nên giờ không còn”.
Anh Nguyễn Văn Khải phụ trách trại cá tầm Cấm Sơn của Tập đoàn Cá tầm VN cũng xác nhận với tôi thông tin này: “Cá thị trường ngoài Bắc toàn cá “bao tử” loại 1,2- 1,5 kg của Trung Quốc. Người chưa bao giờ ăn cá tầm VN không thể phân biệt được cá đâu là cá tầm TQ đâu là cá tầm VN. Dịp tết vừa qua chúng tôi mới xuất lứa cá tầm thương phẩm đầu tiên từ hồ Cấm Sơn, bán theo đơn đặt hàng, giá từ 210.000- 230.000 đ/kg.
Ở miền Bắc, ngoài chúng tôi ra, còn có một số nơi cung cấp cá tầm nội nữa nhưng số lượng nhỏ. Cá ngon cứ phải từ 3 kg trở đi, nuôi trên 2 tuổi mới chắc thịt nhưng cá tầm TQ mới chỉ hơn 1 kg chất lượng rất kém. Họ đánh đúng tâm lý thích mua con vừa ăn của người tiêu dùng nên cạnh tranh mạnh với cá tầm nội về giá. Người tiêu dùng đang bị bịt mắt bắt dê. Mục tiêu của chúng tôi ở Cấm Sơn sẽ thành trung tâm giống của tập đoàn và xây dựng thương hiệu cá tầm của riêng mình chứ không thể đổ đồng với cá TQ đánh thuốc mê mãi được”.
CTVN
